Postęp technologii oraz cyfryzacji stwarza ogromne możliwości nie tylko dla przeciętnego obywatela. Z innowacji coraz częściej niestety korzystają także przestępcy. Dane opublikowane przez CERT wskazują, że w 2022 r. zgłoszono aż 322 tysiące przypadków podejrzenia popełnienia cyberprzestępstwa, z czego aż 65% zakwalifikowano jako phishing (czyli wyłudzenie danych osobowych). Z kolei z badań przeprowadzonych na zlecenie Banku Pocztowego wynika, że 42% Polaków spotkało się z próbą oszustwa finansowego, a 7% potwierdza, że próby te były skuteczne.
Jedną z popularniejszych form wykorzystywanych przez cyberoszustów jest podszywanie się pod pracowników banku w celu wyłudzenia danych dostępowych do profilu w bankowości elektronicznej. W niniejszym artykule opisujemy środki ostrożności, o których warto wiedzieć i przykładowe metody działania przestępców oraz doradzamy, jak zachować się w sytuacjach, gdy okaże się, że padłeś ofiarą manipulacji.
Pracownik banku czy oszust – jak to zweryfikować?
Wyświetlenie się oficjalnego numeru na ekranie smartfona często buduje w nas pewność, że kontaktujemy się z prawdziwym przedstawicielem instytucji finansowej. Należy jednak pamiętać, że współcześni przestępcy mogą wykorzystać nasze przeświadczenie do szybszego zdobycia zaufania. Jak oszuści dzwonią z numeru banku? Ta metoda nazywana jest „spoofingiem” i pozwala na zafałszowanie numeru wyświetlanego w identyfikatorze rozmówcy. Mogą również uzyskać dostęp do starych systemów telefonicznych banków lub wykorzystać luki w cyberzabezpieczeniach instytucji.
Chcesz wiedzieć, jak sprawdzić, czy ktoś jest pracownikiem banku? Podejmij dodatkowe środki ostrożności. Możesz poprosić o podanie identyfikatora pracownika i nazwisko, a następnie zadzwonić na oficjalną linię telefoniczną i zweryfikować ich zgodność. Pamiętaj także, że nawet w sytuacjach wyjątkowej wagi pracownicy nie proszą o pełne hasła ani kody PIN przez telefon. Nie podawaj zatem swoich danych osobowych ani innych, wrażliwych informacji podczas rozmowy telefonicznej.
Jakie informacje o Tobie powinien mieć pracownik banku?
Cyberoszuści mogą pytać Cię przez telefon o dane osobowe, które oficjalny przedstawiciel instytucji finansowej powinien posiadać. Warto zatem wiedzieć, co widzi pracownik banku, gdy sprawdza dane klienta. Powinien mieć on dostęp do takich informacji, jak:
- informacje kontaktowe,
- podstawowe dane osobowe,
- saldo,
- historia transakcji.
Szczegółowy zakres posiadanych danych zależy od roli i stanowiska w instytucji finansowej. Nie powinien jednak pod żadnym pozorem posiadać wiedzy o Twoich hasłach, kodach PIN ani innych danych dostępowych.
Potencjalny oszust z banku – co powinno wzbudzić Twoją czujność?
Cyberprzestępcy często starają się wywrzeć na swoich ofiarach presję, zmuszając do podejmowania szybkich decyzji. Co mówią potencjalni oszuści z banku? Mogą na przykład poinformować Cię, że nastąpiło włamanie na Twoje konto bankowe i potrzebują wszystkich Twoich danych, aby zablokować próbę kradzieży. Mogą także twierdzić, że dzwonią w bardzo pilnych sprawach i aktywnie naciskać, aby nie dać Ci czasu na zastanowienie się.
Z drugiej strony jednak warto pamiętać, że aby uśpić naszą czujność, oszust może także budować wrażenie prowadzenia rutynowych czynności. Należy do nich chociażby podawanie informacji do „standardowej” aktualizacji danych w systemie. Mogą także przestawiać nam niezwykle atrakcyjne oferty inwestycji lub usług, które są limitowane czasowo. Taka metoda często jest wykorzystywana do prób nakłonienia użytkownika do instalacji złośliwego oprogramowania na swoim urządzeniu lub dokonania przelewu przez zewnętrzne oprogramowanie.
Próba oszustwa bankowego przez telefon – co dalej?
Jeśli masz podejrzenie, że padłeś ofiarą oszustwa bankowego lub jego próby, istnieje kilka kroków, które należy jak najszybciej podjąć. Pierwszym z nich jest zgłoszenie w banku przez oficjalne kanały kontaktowe. W sytuacjach, gdy straciłeś pieniądze lub wykradziono Twoje dane, możesz skorzystać z pomocy kancelarii prawnej. Adwokat w Twoim imieniu może złożyć zgłoszenie o popełnieniu przestępstwa do prokuratury, napisać reklamację do banku lub zgłosić sprawę do Rzecznika Finansowego. Adwokat Edyta Polak-Kukuła udziela pomocy prawnej osobom, które padły ofiarą cyberprzestępczości.