Rola mediacji w ostatnich latach zyskuje swoich zwolenników i staje się coraz częściej stosowaną procedurą w osiąganiu porozumienia między stronami. W Polsce dzięki kodeksowi karnemu oraz kodeksowi postępowania karnego wprowadzonych w 1997 r. mediacja znalazła swoje zastosowanie w sprawach karnych i w sprawach z udziałem nieletnich. Następnie ta metoda zaczęła być także stosowana przy konfliktach cywilnych czy administracyjnych, dając szansę na szybkie i polubowne rozwiązanie sporu między dwiema stronami.
Cele mediacji w różnych dziedzinach prawa
1. W postępowaniu cywilnym, mediacja może ułatwić rozstrzygnięcie sporów m.in. w sprawach:
– rozwodowych,
– o alimenty,
– o zobowiązania finansowe,
– przy realizacji umów cywilnoprawnych,
– o podział majątku wspólnego lub spadku i inne.
Ważne jest w tym przypadku znalezienie kreatywnych rozwiązań, które usatysfakcjonują zaangażowane strony, a także odbudowanie wzajemnego zaufania i skierowania uwagi na kwestie merytoryczne. Obranie takiej drogi pozwoli na uniknięcie rozprawy sądowej. Obie strony zaoszczędzą dzięki temu czas, pieniądze i zdrowie.
2. Mediacja administracyjna ma na celu nie tyle znaleźć ugodowe rozwiązanie sporu, co wyjaśnić i przeanalizować zaistniałą sytuacją, aby jedna strona rozumiała i akceptowała warunki ugody, a druga mogła być pewna, że warunki zostaną dotrzymane. Wprowadzenie alternatywnej metody dla postępowania sądowo – administracyjnego daje możliwość aktywnego partycypowania społeczeństwa w egzekwowaniu rozstrzygnięć wydawanych przez władzę administracyjną i zapewnia partnerskiego podejścia administracji do jednostki.
3. W sprawach karnych instytucja mediacji pozwala przejść od sprawiedliwości karnej do naprawczej, dając tym samym szansę sprawcy na zadośćuczynienie i możliwe naprawienie wyrządzonej szkody. Mediator ma za zadanie zapewnić komfort, poczucie bezpieczeństwa oraz równowagę między stronami, a także wybadać czy pokrzywdzony jest zdolny do spotkania się twarzą w twarz ze sprawcą czy konieczne będzie zastosowanie mediacji pośredniej. Jego obowiązki obejmują także pertraktowanie warunków porozumienia i ich weryfikację, dzięki której stwierdzi czy są one satysfakcjonujące dla poszkodowanego oraz czy sprawca będzie w stanie je spełnić.
Sprawa, która trafia na wokandę sądową nie daje gwarancji na szybkie rozstrzygnięcie sporu i wiąże się z wysokimi kosztami. Można tego uniknąć korzystając z alternatywnej metody rozwiązywania konfliktów, która oprócz czasu i pieniędzy, pomoże zaoszczędzić nerwy, odbudować reputację firmy lub utrzymać dobre relacje i równowagę między stronami, a co najważniejsze – pozwoli zachować kontrolę nad ostatecznym rozwiązaniem konfliktu.